OIV- infektsiyası ushın test tapsırıw
Test tapsırıw — laboratoriya izertlewi bolıp, insan OIV jaǵdayın anıqlawǵa múmkinshilik beredi hám ol shamalıq konsul’tatsiyadan keyin alıp barıladı.
Test tapsırıw procesi virus islep shıǵarılıwına juwap retinde yamasa RNK virusın anıqlawǵa juwap retinde organizmde islep shıǵılatuǵın antitelining payda bolıwı menen ámelge asıriladı.
1 chi test — immunoferment analizi (IFT). Bul diagnostika usılınıń eń tarqalǵan usılı esaplanadı. Testtiń isenimli nátiyjelerin tek ǵana virus organizmge túskennen keyin úsh ay múddette anıqlaw múmkin. Naǵız ózi dáwirde insan qanında immunoferment analizi anıqlańunga shekem alınıwı múmkin.
Bul testtiń bshlishsiz nátiyjesi sonı ańlatadıki, qannan OIVga test tapsırilganda insan qanında antitel joyılıwı kerek hám soǵan muwapıq virustıń ózi de ámeldegi bolmaydı.
Biraq, ótirik bolımsız nátiyje túsinigi de joq.
Bunday nadurıs xabar eger antitel virusqa jetkilikli muǵdarda surilmagan bolsa, yaǵnıy test tapsırıw waqtında “serologik toqtap qalıw waqıtı” júz bergen boladı insan organizmine túsken OIV úsh aydan keyin júzege shıǵıwı múmkin.
Egerde Siz buǵan ıseniwdi qalelamasangiz, yaǵnıy bolımsız nátiyje qaniqarsiz bolsa, taǵı úsh aydan keyin testten ótiw kerek boladı.
Testtiń bolıwlı nátiyjesi OIV antiteli qanda, soǵan muwapıq virustıń ózi de qanda bolıwı kerek.
Biraq, test nátiyjesiniń bir neshe jaǵdaylarında ótirik bolıwlı da bolıwı múmkin. Bunda OIV antiteli menen basqa antitel almastırılıp jiberiledi.
Ótirik bolıwlı nátiyje sozılmalı infektsion nawqaslardı tekseriwde, TORSh-infektsiyaların, autoimmun, onkologik hám basqa kesellikler, sonıń menen birge hámledarlıqta ámelge asırılıwı múmkin.
Bolıwlı nátiyje -ayriqsha -immunoblot testine tekseriw kerek boladı.
2 chi test — immunoblot (IB). Bul test OIV ga ayriqsha antitel bar ekenligin anıqlap beredi. Nátiyje bolıwlı, bolımsız, uǵımsız, shubhalı bolıwı múmkin. Immunoblot bolıwlı nátiyjesi qanda OIV bar ekenligi menen belgilenedi.
Uǵımsız nátiyje insan tamırındaǵı qanda OIVning payda bolıwı esaplanadı hám organizmde basqa túrdegi antitellar jıynalab shıǵıladı.
Qaǵıyda boyınsha, 1-3 aydan keyin sarısuwda shubhalı nátiyje alǵan dáwirden baslap, OIVda barlıq antitellar payda bolıwı múmkin. Bul jaǵdayda shubhalı nátiyje OIV-infektsiyasınıń basqıshınıń baslanıwı esaplanadı.
Immunoblotning uǵımsız nátiyjesi de insan OIVdan jábirlenmegen, biraq organizmde OIV antiteliga uqsaǵan antitellar bolıwı múmkinligi menen belgilenedi.
Sonday nátiyje tuberkulyozga shalınǵan nawqaslar, onkologik keselikka shalınǵanlar, kóp retlik gemotransfuz alǵan retsipientlar (qan qoyıw ), hámledar hayallarda boladı. IB dıń uǵımsız nátiyjesinde nawqas vrach-infektsionistning qadaǵalawı astında bolıp, 1, 3, 6 aylardan keyin analiz tapsırıw qaytarıladı.
3 chi test-polimeraz shınjırlı reakciya bolıp esaplanadı. Ol RNK virusın anıqlawda isletiledi. Bul rezul’tat alıwǵa múmkinshilik jaratıwshı júdá tásirli hám nátiyjeli reakciya esaplanıp, ol RNKning kletkalaridan birin ayriqsha qosıw arqalı júzege keltiriledi.
PTsR qo’yidagilar ushın qollanıladı :
— Qanda -RNK OIVsifatini anıqlaw ushın antiretrovirus terapiyası baslanıwınan aldın hám alıp barılıp atırǵan nátiyjeni bahalaw ushın anıqlaw ushın ;
— Immunoblot nátiyjesiniń shubhalı jaǵdayında “úzilis dáwiri”da OIVning belgilerin anıqlaw ushın ;
— OIVdan zálellengen analardıńlardan to’g’ilgan jańa bópelerde OIV belgileri bar-joq ekenligin anıqlaw ushın ;
Bul analizlerdiń seziwsheńligi oǵada joqarı esaplanadı : ol virustıń ózin qısqa waqıt ishinde anıqlap beredi: ortasha kesellik juǵıwınan keyin 12 kún ishinde ámelge asıriladı.
Biraq, bul oǵada seziwsheńlıq testke basqa kóplegen infektsiyalardı anıqlawǵa múmkinshilik beredi hám kóbinese ótirik bolıwlı nátiyjege alıp keliwi múmkin. Sol sebepli bul test nátiyjesi boyınsha hesh qashan aqırǵı diagnozdı qoyıp bolmaydı.
PTsRni aparıw júdá kóp laboratoriya úskenelerin hám qánigelerdiń joqarı mamanlıǵın talap etedi hám júdá qımbat esaplanadı.
Testten qanday ótiledi?
OIV ga analiz tapsırıw procesi barlıq ushın birdey hújjetlerdi tapsırıw menen ámelge asıriladı (pasport, áskeriy bilet, balalardıń to’g’ilganlik tuwrısındaǵı gúwalıǵı ).
Birinshi náwbette blank toldırıladı, keyin bolsa bir neshe millilitr muǵdarında shprits yamasa arnawlı vakuum probirkası arqalı venadan qan alınadı. Bul processda qollanılatuǵın barlıq úskeneler steral tárzde yamasa bir retlik boladı. Analizler nátiyjesin eki úsh kúnden keyin biliw múmkin.
Test ótkeriw hám testten keyin konsul’tant menen máslahátlesiw de biypul esaplanadı. Egerde qánigeler menen máslahátlashmoqchi bolsańız bunı da biypul ámelge asırıwıńız múmkin.
Konsul’tatsiya beretuǵın barlıq maǵlıwmatlardı sır saqlawı shárt. Biraq bul ǵárezsiz tárzde ámelge asırılıwı kerek degen gáp emes. Sizdiń qálewińiz menen konsul’tatsiyada aǵayınlarıńız, joralarıńız hám jaqınlarıńız qatnasıwı múmkin.
Konsul’tatsiyani hár qıylı tarawdıń qánigeleri aparıwları múmkin: den sawlıqtı saqlaw xızmetkerleri, jámiyetshilik shólkemler wákilleri (mısalı bul keselge shalınǵan insanlar awqamı hám basqalar ), arnawlı tayarlıqtan ótkenler.
Testten aldın konsul’tantdan analiz mánisi neligin, test nátiyjeleri qanday bolıwı kerekligin sorap alıw kerek boladı. Sonıń menen birge qánigeler sáwbettiń arnawlı bir tiykarından OIV qáwipi qaysı dárejede joqarılıǵın bahalawı múmkin.
Nátiyje alınǵannan keyin konsul’tanat menen taǵı bir bar máslahátlesiw kerek. Qaǵıyda boyınsha, testten keyin alınǵan nátiyjeler hám háreketler talqılaw etiledi hám OIV bolǵan hám bolmaǵan táǵdirden qanday háreket etiliwi tuwrısında máslahátlar beriledi.
Bolımsız yaǵnıy biykar nátiyje alınǵannan keyin vrachga haqıyqatlıqtan da organımızda virus joq ekenligin taǵı bir bar anıqlawtirib, 4-6 hápteden keyin bul analizdi qaytarıw zárúriyatı sorap alıw kerek boladı. Sonıń menen birge qanday etip OIV ga shalınıp qalıw qáwipin kemeytiw múmkinligin talqılaw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Uǵımsız nátiyje jaǵdayında konsul’tant bul tariyp neni ańlatıwı jáne bul menen qanday ilajlar kóriwi kerekligini máslahát beredi.
Eger izertlewler unamlı nátiyje bersa, konsul’tant keyingi háreketler nelerden ibarat bolıwı haqqında máslahát beredi: mısalı analiz tapsırıw kerekpe, yamasa shárt emespe?, OITS-oraylarına ruyxatga turıw kerekpe?, óz salamatlıǵına qanday itibar qaratıw kerekligi tuwrısında kerekli máslahátlar beredi.
Sonıń menen birge konsultantdan bilimlendiriw jumıslar menen shuǵıllanatuǵın yamasa bolmasa áyne OIVga shalanǵan insanlarǵa járdem beriw menen shuǵıllanatuǵın shólkemler haqqında zárúrli maǵlıwmatlar beredi.
Hár bir wálayatda, Qaraqalpaqstan Respublikasında, Tashkent qalasında OITS ga qarsı gúresiw, sonıń menen birge 59 rayonlarda OIV diagnostikası boyınsha laboratoriyalar ámeldegi bolıp, xalıqqa OIV boyınsha test tapsırıw hám basqa qosımsha zárúrli maǵlıwmatlar beriw menen shuǵıllanadı.
“OIV-infektsiyasi” diagnozın qoyıw ushın OITS ga qarsı gúresiw Orayına dispanser dizimine áyne ornıqlı jasaw jayına ro’xatga kiritiledi. OITS Oraylarınıń hár birinde nawqaslardıń bioximiyalıq, immunologik (SD4 kletkalari) kórsetkishlerin tekseriw ushın qan tapsırıw laboratoriyalarǵa iye.
